بررسی تطبیقی «اسراء ومعراج» در مدایح نبوی بوصیری وعطار نیشابوری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار زبان و ادبیات عربی دانشگاه کردستان

2 کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی دانشگاه کردستان

چکیده

اسراء سفر زمینی و معراج سفر آسمانی پیامبر (ص) است که هر دو در یک شب صورت پذیرفته است. پیامبر (ص) از طرف خداوند دعوت می‌شود تا همراه با حضرت جبرئیل از مسجد­الحرام به مسجدالاقصی و از آن جا نیز به آسمان‌ها برود و از سدرۀالمنتهی گذر کرده و در آسمان هفتم به لقای پروردگار برسد. این داستان یکی از مهم­ترین حوادث زندگی پیامبر (ص) به حساب می‌آید که  قرآن کریم در سوره‌های «اسراء» و «نجم» به آن اشاره کرده است.
  اسراء و معراج پیامبر (ص) از جمله موضوعاتی است که اکثر شاعران و نویسندگان مسلمان بدان توجّه نموده‌­اند. بوصیری و عطار دو شاعر اسلامی‌اند، که در مدایح نبوی خود به بحث معراج پیامبر (ص) پرداخته و حرکت او به سوی آسمان‌ها، دیدار با پیامبران و عبور از سدره­المنتهی را به صورتی زیبا به تصویر کشیده‌­اند، هرچند عطار به اسراء یا سفر زمینی پیامبر (ص) اشاره نکرده است، اما بوصیری به این بخش نیز اشاره نموده و امامت حضرت محمد (ص) برای دیگر پیامبران را نیز مطرح کرده است.
 اشارات بوصیری به داستان اسراء و معراج چندان شاعرانه نیست و بیشتر آیات قرآن و روایات را بازگو می‌کند، اما عطار این داستان را در قالب یک داستان عارفانه می‌ریزد و آن را به عنوان الگویی برای سیر و سلوک عارفانه، طی کردن مراحل عرفانی و رسیدن به فناء فی الله مطرح می‌نماید. معراجنامه عطار بیشتر عاشقانه اما معراجنامه بوصیری بیشتر حماسی است.
در این پژوهش تلاش می‌شود با استفاده از روش توصیفی و ‌شیوۀ تحلیل محتوا مبحث «اسراء و معراج» پیامبر اکرم (ص) در مدایح نبوی بوصیری و عطار نیشابوری مورد بررسی قرار گیرد


 

عنوان مقاله [English]

A Comparative Study on "Israand Me'raj" in Attar and Bousiri'sProphetic Eulogies

نویسندگان [English]

  • hasan Sarbaz 1
  • Foad Maniji 2
چکیده [English]

Isra is the earth journey and Me'raj is the sky journey of the Prophet (PBUH), which both have been taken place over a single night. The Prophet, accompanied by Jibril, is summoned by Allah to set out from Masjed Al-Haram (Sacred Mosque) to Masjed Al-Aqsa (Farthest Mosque) and makes his journey to the heavens (skies); then, passing Sedrat Al-Muntaha (the tree of utmost), reaches seventh heaven and meets Allah. This story is considered as a milestone in the Prophet’s life, mentioned by Holy Quran in chapters of "Isra" and "Najm".
Isra and Me'araj have largely attracted the attention of vast majority of Muslim writers and poets. Bousiri and Attar are two Moslem poets who have described Me'raj in their prophetic Eulogies. They have also beautifully depicted his departure to the heaven, meeting other prophets and passing from Sedrat Al-Muntaha. Although Attar has not mentioned Prophet's Isra, Bousiri has pointed to this section andhas proposed the Imamate of Prophet Muhammad (PBUH) over all other prophets.
Bousiri’s statements on Me'raj and Isra are not considered fully poetical and mostly they contain narrations and Quranic verses. But Attaardesigns it in the form of a mystical story and proposes it as a model for Spiritual Journey, passing mystical stages and reaching the status of being lost in Allah.  Attar’s ode about Me'raj (Me'rajNameh) is romantic, whileBousiri’s oneis mostly epic.
This study, using descriptive and content analysis methods, seeks to studyIsra and Me'raj of the Holy Prophet in prophetic eulogiesof Bousiri and Attar Neishabouri.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Prophetic Eulogies
  • Isra
  • Me'raj
  • Bousiri
  • Attar